Myśląc o jodze prawdopodobnie ostatnim elementem jaki przychodzi na myśl o jodze jest świadomość korzyści płynących z praktykowania jogi dla naszego mózgu. Współczesna nauka potwierdza przydatność jogi dla osób poszukujących poprawy kondycji psychofizycznej i ogólnej sprawności. Poniżej przedstawiam pięć efektów działania jogi na mózg.

  1. Wspiera prawidłowe funkcjonowanie mózgu i zapobiega zaburzeniom neurologicznym

W 2019 roku w czasopiśmie Brain Plasticity opublikowano artykuł dotyczący badań pokazujących różnice strukturalne mózgu, które zostały zaobserwowane porównując dwie grupy. Jedną z nich były osoby praktykujące jogę, druga grupa nie praktykowała jogi. Badania pokazały też związek zależny między czasem trwania praktyki a zmianami w strukturze mózgu. Dzięki nowoczesnej technologii obrazowania można obiektywnie potwierdzić zmiany w mózgu. Zwrócono uwagę na różne budowy kory mózgowej, w tym w okolicy czołowej, limbicznej, skroniowej, potylicznej i móżdżkowej. Okazało się, że osoby praktykujące mają grubszą warstwę kory i więcej istoty szarej. Przy czym osobom praktykującym ilość tych substancji nie spadała wraz z wiekiem, jak miało to miejsce u osób nie praktykujących. Co więcej przy wprowadzeniu godzinnej praktyki jogi przez 5 dni w tygodniu, już po 6 miesiącach objętość hipokampa zwiększała się.  Spotkałam się nawet z neuronaukowym stwierdzeniem, że jako interwencja behawioralna joga może złagodzić zaburzenia związane ze starzeniem się i neurodegeneracją.

  1. Poprawa funkcji wykonawczych i regulacji emocji.

Asany, pranayamy wpływają bezpośrednio na system nerwowy. Efektem ich wpływu jest zwiększona stabilność emocjonalna i równowaga psychiczna. Filozofia jogi uczy też większego dystansu do otoczenia i wydarzeń, co pozytywnie wpływa na regulowanie emocji.

Pranayamy uczą też technik relaksacyjnych. Pozwala to na bieżąco uwalniać ciało od napięć. Jest to narzędzie, które mamy zawsze ze sobą i ułatwia nam kontrole swoich impulsywnych reakcji, a więc też zredukować poziom stresu.

  1. Poprawa koncentracji i szybkości przetwarzania informacji.

Joga poprawia komunikację między regionami mózgu. Przy pomocy badania MRI (monitoring jak części mózgu komunikują się ze sobą), w artykule opublikowanym w 2016 roku w Journal of Alzheimer pokazano wpływ praktyki jogi na pamięć. Starsze osoby, które wykazywały się łagodnymi zaburzeniami poznawczymi przydzielono do grupy praktykującej jogę Kundalini. Godzina tygodniowo i 15 minut ćwiczeń medytacyjnych Kirtan Kriya dziennie przez 12 tygodni. W wyniku takiej praktyki poprawie uległa zarówno pamięć, jak i nastrój. Porównywano tą grupę z grupą kontrolną wykonującą trening wzmacniający pamięć (MET). Trening MET składał się z jednej godziny ćwiczeń umysłowych w tygodniu. Zaobserwowane zmiany wykazywały równie skuteczne działanie jogi jak treningu MET „w poprawianiu łączności funkcjonalnej w odniesieniu do wydajności pamięci werbalnej”

  1. Zmniejszenie bólu przewlekłego

Badania z National Institutes of Health pokazują, że przewlekły ból wywołuje zmiany w mózgu. Joga pomaga wpływać na te struktury mózgu, dzięki czemu zmniejsza nadwrażliwość ciała na ból. Zmiany w anatomii mózgu mogą przyczyniać się do powstawania zaburzeń nastroju, zaburzeń emocjonalnych, upośledzenia procesów poznawczych. Praktykowanie jogi wpływa na mózg w dokładnie przeciwny sposób do tego, jaki wywiera na niego przewlekły ból. zwiększenie ilości istoty szarej w mózgu. Przez to wzrasta tolerancja na ból oraz łagodzą się skutki zmian wywołanych chronicznym bólem. 

  1. Zmniejszenie stresu, poczucia niezadowolenia i niepokoju

W badaniach opublikowanych w 2019 roku wykazano też, że joga ma wpływ na aktywacje przywspółczulnegu układu nerwowego. Lata badań pokazały różnice w objętości istoty szarej w lewej półkuli. Było to dokładnie w obszarze wyspy, wieczka czołowego i kory oczodołowo-czołowej. Może to oznaczać, że joga dostosowuje mózg do trybu przywspółczulnego i stanów pozytywnych.

Inne badania wykazały, że joga łagodzi takie stany jak depresja, ADHD, lęk, PTSD poprzez zwiększenie ilości substancji chemicznych w mózgu, takich jak kwas gamma-aminomasłowy (GABA). Bez GABA, komórki nerwowe często i łatwo wysyłają sygnały, co wywołuje zaburzenia lękowe, drgawki i stany, takie jak uzależnienie, bóle głowy i zaburzenia poznawcze. Z kolei badania z 2017 roku wykazały, że joga zwiększa poziom serotoniny w organizmie, a więc działa jak leki przeciwdepresyjne.

Powyższe badania dotyczą tylko dwóch poziomów praktyki jogi – asan i pranayam. Jakie wyniki mialby te badania jakby badani praktykowali jogę w pełnym jej wymiarze? Przecież joga to nie tylko asany, to nie tylko fizyczne wykonywanie pozycji i „ćwiczeń oddechowych”.

Powyższe badania to udowodniony wpływ jogi na mózg. Oprócz tych badań i ich wyników, czyli pewnego powtarzającego się wzoru ogromnie ważne są dla mnie subiektywne odczucia praktykujących jogę. Każdy z nich ma swoją perspektywę i unikalne doświadczenie. Jest to perspektywa, którą bardzo chętnie usłyszę od swoich uczniów.

Tymczasem co mi daje joga? Mi – osobie niezwykle aktywnej w życiu prywatnym i zawodowym, żonie, partnerce, mamie trójki dzieci, opiekunce stada zwierząt, posiadającej swój ogólnokrajowy biznes, który ciągle się rozwija o konstytucji Pitta-Vatta. Joga uczy mnie wyciszać swój umysł, sprawia, że nawet po intensywnym dniu mój mózg jest szybko w stanie zwolnić i wejść w fale Alfa i Theta. Joga podnosi również moją koncentrację poprzez naukę obserwacji, bycia, pozwala w pełni wejść w czynność, którą właśnie wykonuje. Praktyka jogi to również poczucie połączenia ze światem, taka świadomość, przy której mózg przestaje walczyć o wpływ, poddaje się, po prostu jest i służy mi, tak jak tego potrzebuje.